GEDİZLİ ŞAİR MURAT AZMİ

Kitap alışverişi için bazı kitap satış sitelerinde gezinirken karşıma Gedizli Azmi Kitab-ı Hiyel adlı bir eser çıktı. Müellifinin isimi dikkatimi çekti ve biraz araştırdım. Bu araştırma sırasında Dumlupınar Üniversitesinde 2017 yılında hazırlanmış olan Kerem Kervan’a ait “Gedizli Azmi’nin Kitab-ı Hiyel Adlı Eseri” yüksek lisans tezi karşıma çıktı ve merakımı gidermede oldukça yardımcı oldu. Bu tezden hareketle Gedizli Azmi’yi tanıtmak istedim. Daha geniş bir araştırma için ilgili teze bakılabilir.

Ahdi’nin Gülşen-i Şuara’sında ve Kafzade Faizi’nin tezkiresinde adı geçen Gedizli Azmi’nin asıl adı Murat’tır. Kerem Kervan’ın tezinde belirttiğine göre Gediz’in yerli ailelerinden Azmioğulları’na mensupmuş. Tezkirelerde tımar sahibi bir kişi olduğu aktarılmakta. Tımar sahibi oluşu dönemin devlet adamlarıyla ve sanatçılarıyla münasebetini sağlamış. Eserlerinde Farsça deyim ve atasözlerinden faydalanması eğitimli biri olduğunu ve Farsçayı iyi bildiğini göstermekte. Ahdi ve Kafzade Faizi’nin eserlerinde belagat ve şiir alanında usta bir şair olduğu belirtilmekte. Hayatı hakkında çok geniş bilgilere sahip olmasak da kaynaklara göre hicri 1016 miladı 1607 yılında vefat ettiğini söyleyebiliyoruz.

Azmi’nin Kitab-ı Hiyel yani Hileler Kitabı dışında bir de divanının bulunduğunu Kafzade Faizi’nin “Bizzat görüp naklettim.” ifadesinden anlıyoruz. Bu divanın şu anda bilinen bir nüshası bulunmadığını da belirtelim.

Hileler Kitabı insanların ve hayvanların çeşitli zorluklardan kurtulmak için kullandıkları hileleri toplayıp yazdığı bir kitaptır. 73 ayrı hikayenin bulunduğu eserin bir nüshası Topkapı Sarayı’nda bir diğer nüshası ise British Library’de bulunmaktadır. Eser Doç. Dr. Osman Ünlü tarafından günümüz Türkçesine aktarılmış ve Kapra Yayıncılık tarafından basılmıştır.