Uşak Şeker Fabrikası 95 yaşında

Türk şeker sanayinin ilk göz ağrısı olan Uşak Şeker Fabrikası’nda pancarın şekere dönüşüm yolculuğu 95 yıldır aralıksız devam ediyor.

Uşaklı halı tüccarlarından Celepzâde Abdullah Bey bir Avrupa gezisinde Almanya’da Uşak’ta ekilen çükündür diye anılan kırmızı pancardan başka bir çeşit pancarın bulunduğunu öğrenir. Bu tohumdan takriben 8-10 kg kadar Uşak’a getirerek meraklı çiftçilere dağıtır. Molla Ömer Oğlu Nuri Bey de bir miktar tohum alarak Kalfa Köyü’ndeki tarlasına eker. Nuri Bey, ürettiği pancardan pekmez ve köpük helvası yapmayı başarır. O yıllarda ülkenin hiçbir yerinde şeker bulma imkânı olmadığı için ürettiği tatlı çeşitlerini satarak kazanç elde eder.

Nuri Şeker, bu tarihten itibaren Uşak’ta bir şeker fabrikası kurmayı amaç edinir ve Nuri şeker öncülüğünde 19 Nisan1923 yılında Uşak Terakki Ziraat Türk A.Ş kurulur. Uşak’lı Nuri Şeker’in gayretleri ve Uşak’ta mahalli birçok müteşebbisin katılımıyla kurulan Uşak Terakki Ziraat T.A.Ş. tarafından 6 Kasım 1925’te temeli atılan Uşak Şeker Fabrikası, 17 Aralık 1926’da işletmeye açıldı.

Fabrika, ilk açıldığı yılda 1.263 ton pancar işleyerek 114 ton kristal şeker üretti. Kuruluş kapasitesi günlük 500 ton olan Nuri Şeker Uşak Şeker Fabrikası günümüzde bin 800 ton günlük üretim kapasitesine sahip.

Rekor üretim 1982’de gerçekleşti

Uşak Şeker Fabrikası, 95 yıllık geçmişinde en çok üretimi 1982’de gerçekleştirdi. Fabrika, bu dönemde 289 bin 700 ton pancarı işleyerek, 43 bin 922 ton şeker elde etti. Böylece tüm zamanların en iyi verilerine 1982 yılında ulaşılmış oldu.

Fabrika için ekim yapılan alanlarda dekar başına en yüksek verim 2016’da gerçekleşti. 2016 yılında dekar başına yaklaşık 6 ton pancar elde edildi. Böylece 2016 yılı, en verimli yıl olarak kayıtlara geçti.

Fabrika tarihinde en az kaybın olduğu 2019 yılında tesellüm edilen 213 bin 316 ton pancarın yüzde 80’ine denk gelen 169 bin 965 ton pancar doğrudan fabrikaya nakledilerek pancardaki kayıp en aza indirildi. 2019 yılı bu oranla fabrika merkezine alınan direkt nakliyeden dolayı kaybın en az olduğu yıl olarak kayıtlardaki yerini aldı.

11 Eylül’de yeni üretim dönemine start veren fabrika, 2020/2021 üretim döneminde 238 bin ton pancarı işleyerek, 33 bin ton şeker, 10 bin ton melas ve 70 bin ton küspe elde edecek.