Gediz’in Kaşıkçı Köyü’nde Yeni Ufuk: Geleneksel Tahta Kaşık Sanatı Ahşap Oyuncak Endüstrisine Dönüşebilir mi?

Gediz’in Kaşıkçı Köyü’nde Yeni Ufuk: Geleneksel Tahta Kaşık Sanatı Ahşap Oyuncak Endüstrisine Dönüşebilir mi?

Kütahya’nın Gediz ilçesinde yüz yıllardır sürdürülen tahta kaşık üretimi, çağın ruhuna uygun şekilde evrilerek “ahşap oyuncak sanayisi”ne dönüşme potansiyeli taşıyor. Uzmanlar ve bölge sakinleri, bu köklü zanaatın modern taleplerle buluşarak yeni bir ekonomik canlılık yaratabileceğine dair umutlu yaklaşıyor.

Saruhanlar’da Zanaat, Gelecekte Sanayi Olabilir

Gediz’in Saruhanlar Köyü (halk arasında Kaşıkçı Köyü olarak biliniyor), bir dönem kayın ağacından elde edilen tahta kaşıklarıyla onlarca haneye ekmek kapısı olmuştu. Ancak günümüzde bu mesleği sürdürenlerin sayısı ne yazık ki bir elin parmaklarını geçmiyor. Gençlerin köyden kente göç etmesi, ucuz plastik ürünlerin piyasayı ele geçirmesi gibi nedenlerle bu kadim gelenek yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Fakat bu düşüşün karşısında yeni bir umut ışığı beliriyor: Sağlıklı ve eğitici yönüyle dikkat çeken ahşap oyuncak sektörü. Özellikle Avrupa ülkelerinde plastik oyuncaklara karşı ciddi bir alternatif haline gelen bu ürünler, Türkiye’de de giderek yaygınlaşıyor. Bu dönüşüm için el işçiliği geleneğine ve ahşap işleme becerisine sahip olan Saruhanlar gibi köyler, eşsiz bir potansiyele sahip.

Saruhanlar’da Hangi Tür Ahşap Oyuncaklar Üretilebilir?

Saruhanlar Köyü’nün geleneksel el işçiliği ve kayın ağacı işleme becerisiyle rahatlıkla üretilebilecek ahşap oyuncak türleri arasında bloklar ve geometrik şekiller, hayvan figürlü veya eğitici ahşap yapbozlar, Montessori materyalleri (renk eşleştirme, vida-somun setleri, denge tahtaları), çekçek oyuncaklar, minyatür mutfak setleri ve elde taşınabilir minik araçlar ile figürler bulunuyor. Bu ürünler, hem yurtiçinde okul öncesi eğitim kurumlarında hem de yurt dışında Montessori/Waldorf oyuncaklarıyla ilgilenen ailelerde büyük ilgi görüyor.

Ekonomik ve Stratejik Fırsatlar

Bu dönüşümün Gediz’e sağlayacağı ekonomik ve stratejik fırsatlar oldukça fazla. Bölgeye uygun kayın ve ceviz gibi ağaçlardan üretilen oyuncaklar, düşük maliyetle yüksek katma değer sağlayabilir. Amazon Handmade, Etsy, Trendyol gibi e-ticaret platformları sayesinde yerel markalar kolayca ulusal ve uluslararası satışa geçebilir. Özellikle Avrupa Birliği ülkeleri, Kanada ve Japonya gibi ülkelerde doğa dostu oyuncaklara olan yüksek talep, önemli bir ihracat potansiyeli sunuyor. Ayrıca bu proje, köyde kadın ve genç istihdamına önemli fırsatlar yaratacak, kooperatifleşme yoluyla üretimin kolayca büyütülmesini sağlayacaktır. “GedizCraft Kids” veya “Saruhan Toys” gibi kökene dayalı isimlerle hikâyesi olan ürünler oluşturularak güçlü bir markalaşma şansı da yakalanabilir.

Dönüşüm İçin Atılması Gereken Adımlar

Bu vizyonun gerçeğe dönüşebilmesi için önemli adımlar atılması gerekiyor. Gediz Belediyesi, Gediz Ticaret ve Sanayi Odası, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, TKDK, Zafer Kalkınma Ajansı ve üniversiteler öncülüğünde tasarım desteği, pazarlama eğitimi, ürün sertifikasyonu ve fon desteği sağlanmalı. Bireysel üreticilerin güçlerini birleştirmesi için kooperatifleşme teşvik edilmeli. Teknik liselerde oyuncak tasarımı ve ahşap işleme modülleri oluşturularak gençlere yeni ufuklar açılmalı ve üniversitelerden (örneğin Dumlupınar Üniversitesi) tasarım ve marka geliştirme konularında danışmanlık alınmalı.

Saruhanlar Köyü Kaşık Ustası Mehmet Özer: “Geleceğe Umutla Bakıyoruz”

Konuyla ilgili görüşlerini paylaşan Saruhanlar Köyü sakinlerinden ve aynı zamanda son kaşık ustalarından Mehmet Özer, umutlu konuştu. Özer, “Atalarımızdan öğrendiğimiz bu zanaat, maalesef giderek kayboluyor. Ama ahşap oyuncak fikri bize çok umut veriyor. Bizim ağacı işleme becerimiz var, yeteneğimiz var. Destek olunursa, gençlerin de bu işe heveslenmesi sağlanırsa, köyümüz yeniden canlanır. Tahta kaşık kadar olmasa da, ahşap oyuncaklar da çocuklarımızın sağlığı için çok önemli. Elimizden geleni yapmaya hazırız, yeter ki bize yol gösterilsin” ifadelerini kullanarak projenin hayata geçirilmesi yönündeki isteğini dile getirdi.

Bu dönüşüm projesiyle hem yerel değer korunacak hem de bölgeye ekonomik canlılık getirilecek. Gediz’in Saruhanlar Köyü, doğru adımlarla gelecekte Türkiye’nin doğa dostu ahşap oyuncak üretim merkezi haline gelebilir. Bir köy, bir gelenek, bir fikir. Saruhanlar’da kök salmış bir zanaat, doğru adımlarla bir ülkenin çocuklarını büyütecek oyuncaklara dönüşebilir. Bu fırsat, hem ekonomik hem kültürel olarak kaçırılmaması gereken bir potansiyel olarak Gediz’in geleceğinde önemli bir yer tutuyor.