KOAH: Nefesin Daralıyorsa DİKKAT! Erken Tanı Hayat Kurtarır

KOAH: Nefesin Daralıyorsa DİKKAT! Erken Tanı Hayat Kurtarır

Gediz İlçe Sağlık Müdürlüğü’nden Önemli Uyarı: 40 Yaş Üzeri, Sigara Kullanımı ve Nefes Darlığı Olanlar Mutlaka Göğüs Hastalıkları Uzmanına Başvurmalı!

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), dünya genelinde önde gelen ölüm nedenlerinden biri olmaya devam ederken, Gediz İlçe Sağlık Müdürlüğü, halk sağlığını koruma amacıyla önemli bir uyarıda bulundu. İlçe Sağlık Müdürü Dr. Ömer Orçun Erdoğan, 40 yaş üzerinde olan, sigara ve/veya tütün ürünü kullanan ve nefes darlığı hisseden her bireyin KOAH açısından değerlendirilmesi ve vakit kaybetmeden bir Göğüs Hastalıkları uzmanına başvurması gerektiğini belirtti.

KOAH Nedir?

KOAH; hava yolu ya da hava keseleri (alveol) anormalliğinden kaynaklanan, nefes darlığı, öksürük ve balgam gibi kronik (süregen) solunum şikayetleri ile karakterize, kalıcı ve sıklıkla ilerleyici olan bir hastalıktır. Hava yollarında tıkanma ile seyreden bu kronik hastalık, erken tanı konulduğunda önlenebilir ve tedavi edilebilir özelliktedir.

Dr. Erdoğan, hastalığın ilerleyici olmasına rağmen, basit bir nefes ölçüm testi (spirometre) ile tanısının çok kolay konulabildiğinin altını çizdi. Bu test, hava akımındaki tıkanıklığı ve KOAH’ın düzeyini saptayabilmektedir.

Risk Faktörleri ve Yaygınlık

KOAH, tüm dünyada 40 yaş üzeri yetişkinlerde yaklaşık %10 oranında görülmektedir, ancak hastaların %60-85’i henüz tanı almamıştır. Türkiye’de ise tahmini 4 milyon KOAH hastası olduğu belirtilmektedir. Solunum sistemi hastalıkları, 2024 TUİK verilerine göre Türkiye’de en sık ölüme neden olan hastalıklar arasında %15 oranıyla 3. sırada yer almaktadır.

KOAH gelişiminin temel nedenleri:

• Tütün Kullanımı: Hastaların yaklaşık %80’inde sigara içme öyküsü vardır. Elektronik sigara, nargile ve pasif içicilik de aynı derecede etkilidir.
• Hava Kirliliği: İç ve dış ortam hava kirliliği, biyokütle yakıtlarının (odun, kömür, tezek vb.) dumanının solunması.
• İş Yeri Maruziyetleri: Duman, kimyasal madde ve toza maruz kalma (%19,2 oranında etkili).
• Diğer Faktörler: Sosyal eşitsizlik, yoksulluk, yetersiz beslenme ve enfeksiyonlar.

Dr. Erdoğan, KOAH’ın ileri yaşlarda daha sık görülmekle birlikte, 40 yaş civarında başlayabileceğini ve tanının ne kadar erken konulursa tedavisinin de o kadar mümkün olacağını vurguladı.

En Sık Görülen Belirtiler ve Tedavi

KOAH’ın en sık görülen yakınmaları nefes darlığı, öksürük, balgam çıkarma ve yorgunluk hissidir.

• Nefes Darlığı: KOAH’ın temel semptomudur ve kısıtlılığın en önemli nedenidir. Genellikle “hava açlığı” veya “nefes nefese kalmak” şeklinde ifade edilir.
• Kronik Öksürük: Genellikle ilk semptomdur ancak tütün kullanımına bağlandığı için hasta tarafından önemsenmeyebilir. Başlangıçta aralıklı olsa da sonraları gün boyu devam eden bir karakter alır.
• Balgam: Süregen olup genelde beyaz renktedir. Alevlenme dönemlerinde sarı-yeşil olabilir.

Tedavide:

• İnhaler İlaçlar: Hava yollarındaki daralmayı azaltıp hastayı rahatlatmayı amaçlayan, solunum yoluyla uygulanan nefes açıcı ilaçlar temel tıbbi tedavidir.
• Aşılar: Hastalığın seyrini kötüleştirecek alevlenmeler ve zatürreden korunmak için her yıl sonbaharda grip ve ömür boyu bir kez zatürre aşılarının yapılması önemlidir.
• Ek Tedaviler: Solunum yetmezliği olan KOAH’lı hastalarda evde oksijen tedavisi ve/veya solunum cihazı tedavisi gerekebilir. Tıbbi tedavi yanı sıra solunum rehabilitasyonu programlarına katılmak da yaşam kalitesini artırır.

 Dr. Ömer Orçun Erdoğan’ın Tavsiyeleri

Gediz İlçe Sağlık Müdürü Dr. Ömer Orçun Erdoğan, “Nefesin Daralıyorsa KOAH’ı düşün!” temasıyla kutlanan Dünya KOAH Günü vesilesiyle, bireylerin solunum yakınmalarını önemseyerek erken dönemde sağlık kuruluşlarına başvurmalarının önemini vurguladı.

Dr. Erdoğan, KOAH gelişiminin önlenmesi ve ortadan kaldırılmasının, ancak hastalık nedenlerinin ortadan kaldırılması ile mümkün olabileceğini belirterek, şu yaşam önerilerini sıraladı:

• Sigara ve diğer tütün ürünlerini kullanmayın.
• Soluduğunuz ortamın havasını temiz tutun.
• Düzenli ve dengeli beslenin.
• Düzenli egzersiz yapın, yürüyün, hareketli olun.
• Yaş grubunuza uygun aşınızı olun.
• İklim değişimine duyarsız kalmayın.
• KOAH izleminizi, aile hekiminize başvurarak düzenli bir şekilde yaptırın.
• İlaçlarınızı, doktorunuzun önerdiği şekilde düzenli kullanın.

Sağlık Bakanlığı’nın “Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı” ve aile hekimlerine yönelik hazırlanan kılavuzlarla KOAH ile etkin mücadele ettiğini belirten Dr. Erdoğan, tüm vatandaşları akciğer sağlıklarını koruma konusunda bilinçli olmaya davet etti.

RECEP BAYSAL